FRAX (fracture risk assessment tool) یا ابزار ارزیابی احتمال شکستگی، یک ابزار آنلاین است که برای پیش بینی بروز شکستگی های ناشی از پوکی استخوان، طراحی شده است. این ابزار توسط سازمان بهداشت جهانی و دانشگاه شفلد ارائه شده است.
FRAX با استفاده از عوامل خطر بالینی، تراکم معدنی استخوان و داده های خاص هر کشور درمورد میزان شکستگی ها و مرگ و میر ناشی از آنها احتمال شکستگی هیپ یا شکستگی های بزرگ مرتبط با پوکی استخوان در یک بیمار را تا 10 سال آینده، تعیین کمی می کند. عوامل خطر شامل تراکم معدنی استخوان فمورال گردن، شکستگی قبلی، سابقه شکستگی هیپ در والدین، سن، جنسیت، شاخص توده بدنی، نژاد، سیگار کشیدن، مصرف الکل، مصرف گلوکوکورتیکوئید، آرتریت روماتوئید و پوکی استخوان ثانویه می باشد. عوامل خطر اضافی مثل افتادن های مکرر، در FRAX در نظر گرفته نشده است.
پزشک اطلاعات دموگرافیک بیمار و پاسخ های وی به سوالات ساده ای در مورد سابقه پزشکیش با توجه به عوامل خطر شکستگی یا پوکی استخوان ثانویه در وی را ثبت می کند. پاسخ ها به صورت بله یا خیر هستند. اگر در یک ستون هیچ جوابی داده نشده باشد، الگوریتم خودبخود می فهمد که این یک جواب منفی است.
در پایان، یک جواب کلی بصورت درصد به بیمار داده می شود که نشان می دهد آیا بیمار در 10 سال آینده احتمال دارد در معرض شکستگی استخوان هیپ یا دیگر قسمت های بدن باشد؟ در این ابزار، شاخص توده بدنی یا BMI نیز بطور خودکار، محاسبه می شود.
بین گروه های نژادی مختلف از نظر استعداد ژنتیکی در ابتلا به پوکی استخوان تفاوت های مهمی وجود دارد. هم اکنون اثبات شده است که عادت های تغذیه ای و محیطی ممکن است بر تراکم توده استخوانی یا BMD تاثیر گذار باشند. به همین دلیل است که الگوریتم مربوطه برای هر کشوری استاندارد تعریف شده تا بتواند اطلاعات اپیدمیولوژیکی درستی را فراهم کند. بعنوان مثال در آمریکا چهار نوع مختلف FRAX، یکی برای هر گروه (سفیدپوست، سیاه پوست، اسپانیایی و آسیایی) وجود دارد.
لازم به ذکر است که اگرچه در این ابزار سوالی درمورد تراکم توده استخوانی منطقه هیپ پرسیده می شود اما پاسخ به آن الزامی نیست. سیستم این توانایی را دارد که حتی بدون وجود BMD یا T scor پاسخی را پیشنهاد کند. FRAX یک ابزار ارزان و آسان تشخیصی در بیمارانی است که از دستگاه دگزا بهره نمی برند. این روش نسبت به سایر روش های تشخیصی و درمانی پوکی استخوان، هزینه کمتری نیز دارد.
FRAX توسط سازمان بهداشت جهانی برای زنان یائسه و مردان 40 تا 90 ساله توسعه یافت و بنیاد ملی پوکی استخوان سودمندی آن را تنها برای زنان یائسه و مردان بالای 50 سال تعیین کرده است. این روش وقتی معتبر است که برای بیماران درمان نشده استفاده شود.
براساس راهنمای بنیاد ملی پوکی استخوان، بیمارانی که نتیجه FRAX scores آنها بیشتر یا برابر 3 درصد برای شکستگی هیپ یا بیشتر یا برابر 20 درصد برای شکستگی بزرگ ناشی از پوکی استخوان شده است، برای کاهش خطرات شکستگی در 10 سال آینده باید تحت درمان قرار گیرند.
https://www.sheffield.ac.uk/FRAX/tool.aspx?country=68